موسسه حقوقی و داوری عدل پویان زرین قبول انواع پرونده های حقوقی و داوری
تعریف سرقت
بر اساس ماده ۲۶۷ قانون مجازات اسلامی سرقت عبارت است از ربودن مال متعلق به غیر. ربودن به معنای دست درازی بر مال و منتقل کردن آن از جایی به جای دیگر میباشد. بنابراین سرقت فقط بر اموال منقول صدق میکند. چیزی که ربوده میشود باید مال باشد. مال یعنی هر چیزی که ارزش اقتصادی داشته باشد و عرفا و شرعا قابل نقل و انتقال باشد.
تحقق جرم سرقت منوط به این است که مال ربوده شده متعلق به دیگری باشد و تصاحب مالِ بدون صاحب، سرقت محسوب نمیشود.
انواع و اقسام سرقت
سرقت در دسته بندی اولیه به سرقت حدی و سرقت تعزیری تقسیم بندی میشود. سرقت حدی نوعی از سرقت است که تحقق آن منوط به چهارده شرط مندرج در ماده ۲۶۸ قانون مجازات اسلامی است. و درصورتیکه حتی یکی از شرایط چهاردهگانه سرقت حدی وجود نداشته باشد، سرقت از نوع غیرحدّی یعنی سرقت تعزیری خواهد بود.
سرقت تعزیری خود اقسام مختلفی دارد که بسته به نحوه ی ارتکاب جرم، مجازات آن نیز تفاوت میکند. در این نوشتار به بررسی چند نوع سرقت تعزیری و شرایط و آنها در قانون مجازات اسلامی میپردازیم.
اقسام سرقت تعزیری
سرقت همراه با آزار یا با اسلحه
مطابق مادهی ۶۵۲ قانون مجازات اسلامی «هرگاه سرقت مقرون به آزار باشد و یا سارق مسلح باشد به حبس از سه ماه تا ده سال و شلاق تا (۷۴) ضربه محکوم میشود و اگر جرحی نیز واقع شده باشد، علاوه بر مجازات جرح به حداکثر مجازات مذکور در این ماده محکوم میگردد.»
در خصوص این نوع سرقت چند نکته قابل توجه است:
اولاً- هر نوع عملی است که عرفا صدقِ اذیت کند، آزار محسوب میشود و ضرورتی ندارد که حتماً جراحتی نیز وارد شود.
ثانیاً- اگر در حین سرقت مقرون به آزار، جراحتی نیز وارد شود، علاوه بر مجازات سرقت، مجازات جراحت نیز بر سارق تحمیل میشود.
ثالثاً- تحقق سرقت مقرون به آزار منوط به این است که آزار در حین سرقت و قبل از خروج از صحنه ی سرقت، رخ داده باشد. و اگر سارق پس از خاتمه سرقت و در حال فرار در کوچه یا خیابان، با کسی درگیر شود، سرقت از نوع عادی خواهد بود و البته مجازات دیگری نیز به طور جداگانه تعیین خواهد شد.
رابعاً- در تحقق سرقت مقرون به آزار، تفاوتی ندارد که آزار و اذیت نسبت به شخص صاحب مال صورت گرفته باشد یا نسبت به شخص دیگری مانند نگهبان و…
سرقت همراه با شروط پنجگانه
مطابق ماده ی ۶۵۱ قانون مجازات اسلامی هرگاه سرقت جامع شرایط حد نباشد، ولی مقرون به تمام پنج شرط ذیل باشد، مرتکب از پنج تا بیست سال حبس و تا (۷۴) ضربه شلاق محکوم میگردد:
۱ ـ سرقت در شب واقع شده باشد.
۲ ـ سارقین دو نفر یا بیشتر باشند.
۳ ـ یک یا چند نفر از آنها حامل سلاح ظاهر یا مخفی بوده باشند.
۴- از دیوار بالا رفته یا حرز را شکسته یا کلید ساختگی به کار برده یا اینکه عنوان یا لباس مستخدم دولت را اختیار کرده یا بر خلاف حقیقت خود را مأمور دولتی قلمداد کرده یا در جایی که محل سکنی یا مهیا برای سکنی یا توابع آن است، سرقت کرده باشند.
۵ ـ در ضمن سرقت کسی را آزار یا تهدید کرده باشند.
علت تشدید مجازات این نوع سرقت این است که این پنج عامل، سرقت را به شرایط سرقت حدی نزدیک میکند.
برای بهتر روشن شدن حکم این ماده، توجه به چند نکته ضرورت دارد:
اولاً- مطابق تبصرهای که در تاریخ ۲۲/۸/۸۷ به این ماده الحاق شده، منظور از سلاح مذکور در بند ۴ موارد ذیل میباشد:
۱. انواع اسلحه گرم از قبیل تفنگ و نارنجک
۲. انواع اسلحه سرد از قبیل قمه، شمشیر، کارد، چاقو و پنجه بوکس
۳. انواع اسلحه سرد جنگی مشتمل بر کاردهای سنگری متداول در نیروهای مسلح جمهوری اسلامی ایران یا مشابه آنها و سرنیزه های قابل نصب بر روی تفنگ
۴. انواع اسلحه شکاری شامل تفنگ های ساچم هزنی، تفنگ های مخصوص بیهوش کردن جانداران و تفنگ های ویژه شکار حیوانات آبزی.
ثانیاً- منظور از حرز مکان قفل شده و محفوظی است که از چشم اشخاص مخفی است و معمولاً اشیاء گرانبها را در آن نگهداری میکنند، مانند گاوصندوق. این که چه جایی حرز محسوب میشود، بستگی به تشخیص عرف دارد.
بنابراین اگر به طور مثال، دو نفر در شب، خود را به دروغ مامور دولت معرفی کنند و و وارد منزلی شوند و کسی را تهدید کنند و سلاح نیز همراه خود داشته باشند، به مجازات این نوع سرقت تعزیری محکوم میشوند.
