بطلان ذاتی رای داور و عدم قابلیت اجرای آن

نظریه مشورتی شماره
٧/١۴٠٢/٣٨٧
مورخ ۱۴۰۲/۰۶/۰۶

 

استعلام:
هرگاه صدور برگ اجرایی موضوع ماده ۴٨٨ قانون آیین دادرسی دادگاه های عمومی و انقلاب در امور مدنی مصوب ١٣٧٩ درخواست شود و دادگاه در اجرای مواد ۴۶۶ و ۴٨٩ این قانون رأی داوری را باطل تشخیص دهد، با توجه به سپری شدن مهلت مقرر در ماده ۴٩٠ قانون یادشده و عدم انطباق با حکم مقرر در این ماده، تکلیف دادگاه چیست؟

پاسخ:

اولا،ً اعتراض و اقامه دعوا مبنی بر ابطال رأی داور مقید به مهلت مقرر در ماده ۴٩٠ قانون آیین دادرسـی دادگاههای عمومی و انقلاب در امور مدنی مصوب ١٣٧٩ و تبصره آن است و جهت اعلام شده مبنی بر بی اعتباری رأی داور از سوی معترض از این حیث تأثیری ندارد. با وجود این، چنانچه مهلت یادشده سپری شده باشد، هر زمان که تقاضای اجرای رأی داور از دادگاه به عمل آید، محـکومعلیـه رأی داوری میتواند بطلان ذاتی رأی را به دادگاه خاطرنشان سازد. بدیهی است در چنین فرضی دادگاه با عنایت به صدر ماده ۴٨٩ قانون یادشده در صورت احراز بطلان رأی داور از صدور دستور اجرای آن خودداری میکند.

ثانیا،ً هرگاه دادگاه رأی داور را غیر قابل اجرا بداند، نمیتواند صرفًا دستور بایگانی کردن درخواست را صادر کند؛ بلکه باید تصمیم قضایی خود را به نحو مستدل و مستند به قانون اتخاذ نماید و از آنجا که برای طرفین رأی داوری این تصمیم دارای آثار است، باید به آنان ابلاغ شود. در خصوص قابل تجدید نظر بودن این تصمیم هرچند ممکن است با توجه به ملاک ماده ١٧۵ قانون اجرای احکام مدنی مصوب ١٣۵۶ این تصمیم قابل تجدید نظر دانسته شود، اما به لحاظ اصل قطعی بودن آراء دادگاههای عمومی مذکور در ماده٣٣٠ قانون آیین دادرسی دادگاههای عمومی و انقلاب در امور مدنی مصوب ١٣٧٩ و عدم احصاء تصمیم مذکور در ماده ٣٣٢ این قانون، باید معتقد به قطعی بودن آن بود.