تخلفات شهری مجموعه مواردی است که علاوه بر نقض حقوق شهروندی، سلامت روان و زیبایی محله را دچار اخلال کرده و موجب آسیبرسانی بصری و روانی به محله و تهدید سلامت اجتماعی و روانی و حتی اقتصادی (قیمت ملک) میشود و معضلات و مشکلات عدیدهای را پدید می آورد. وظیفه مدیریت شهری شناخت و معرفی تخلفات شهری و آموزش شهروندان در این زمینه است،چون واقعا ممکن است افراد گاهی متوجه نباشند که با شغل خود باعث شکنجه روحی و روانی اهالی محل شده اند. هنگامی که شهروندان یک محله، خود را در برابر فضای محله شان مسئول بدانند و آسیبهایی که سلامت این فضا را تهدید میکند، بشناسند و در رفع آنها بکوشند میتوان از محله ای بدون تخلف و آرام سخن گفت .
از آن جایی که پیش شرط اولیه برای رعایت قوانین و مقررات و رفع تخلفات شهری، آشنایی با قوانین آن است، ما سعی داریم تا شهروندان را نسبت به قوانین مربوط به سد معبر و آلودگی صوتی و بصری و زیستی آشنا کنیم تا هر کس از حقوق خود مطلع شود و در احقاق حق خود بکوشد . بارها مشاهده شده شهروندان و بانوان و کودکان برای عبور در مسیر پیاده رو یا خیابان به دلیل وجود موانعی باید به ناچار مدتی را صبر کرده یا اینکه مسیر را به سمت دیگری تغییر دهند و طبیعی است که این عمل احتمال حادثه و تصادف و ترافیک را زیاد میکند. بعضی اشخاص با ایجاد سدمعبر و آلودگی صوتی به حقوق شهروندان تجاوز کرده و از معابر عمومی استفاده خصوصی میکنند که هم از نظر شرعی و اخلاقی باید پاسخگو باشند و هم از نظر قانون قابل پیگیری است.
سد معبر موارد زیر را شامل می شود :
۱ _ سدمعبر صنوف : در این مورد مغازهداران با گذاشتن کالا و اجناس در مقابل مغازه و یا انجام تعمیرات اتومبیل در مقابل مغازه، ،،باعث اشغال پیادهرو و خیابان شده و موجب اخلال در رفت و آمد عابران پیاده میشوند و همچنین از فضای محل نیز تصویری نازیبا و آشفته میسازند و ضمن ایجاد خطر تصادف، مشکلات زیادی را به وجود میآورند. بهتر است افراد قبل از ایجاد شغل موقعیت محل کسب را متناسب با نوع شغلی که تصمیم دارند دایر نمایند، انتخاب کنند تا ناچار به استفاده از پیاده رو یا خیابان نشوند.و یا اینکه با توجه به گسترش آپارتمان نشینی نسبت به تغییر شغل خود متناسب به محله ای که در آن هستند اقدام نمایند چون رضای خدا نیست بخاطر درآمد خودمان یک محله را با چالش مواجه نماییم .
۲ _ وانت بارهای دوره گرد و ثابت : این وانتها علاوه بر ایجاد سدمعبر در معابر، کوچه ها و … برای تبلیغ و فروش اجناس از بلندگو استفاده میکنند که باعث آلودگی صوتی و مزاحمت برای دیگران میشود و چه بسا کسی در خانه بیمار داشته باشد یا فرزندی شیر خوار که باعث مزاحمت آنان میگردد .
۳ _ دست فروشی و مشاغل متفاوت : اشخاصی که در کنار معابر، با اشغال سطح معینی از پیاده رو یا خیابان اقدام به فروش اجناس و کالاهای خود میکنند،یا نسبت به تعمیر خودرو اقدام میکنند و … برای عبور و مرور عابران ایجاد مشکل کرده و با ایجاد سد معبر و آلودگی زیستی هم از نظر شرعی دچار گناه میشوند و از نظر قانونی شهرداری با آنان برخورد میکند .
حضور آنها نه تنها تجاوز به حریم شهروندان و زنان و کودکان محسوب میشود بلکه محله را نیز از لحاظ بهداشتی و زیستی و بصری و قیمت ملکی با مشکل مواجه میکند.و از طرف دیگر حقوق مغازه دارانی که مجوز قانونی دارند را نیز ضایع میکنند.اهالی یک محله که در آن زندگی میکنند خواهان آسایش و آرامش هستند و فقط میخواهند محله ای آرام و دور از حاشیه داشته باشند و نمیشود خیابان عمومی را ملک خصوصی تلقی کرد و همیشه با لباس کار در محله قدم زد و شان وشونات اهالی را زیر سوال برد یا قسمتی از خیابان را پاتوق خود کرد.چون اهالی یک محل تعهدی برای ایجاد شغل برای کسی را ندارند و آنان فقط قصد زندگی و استراحت در محله خود را دارند .
۴ _ توقف در نقاط پارک ممنوع : توقف یا پارک وسیله نقلیه در مکان نامناسب در کوچه و خیابان و معابر به نحوی که باعث مسدود شدن پیاده رو و خیابان و ایجاد سد معبر و اتلاف وقت دیگران شوند .علی الخصوص زمانی که شهرداری و راهنمایی رانندگی تشخیص داده اند تا در نقطه ای تابلو ” توقف ممنوع ” را نصب کنند ، دیگر پارک کردن خودرو در آن مناطق شرعا و قانونا مجاز نیست .
قوانین سد معبر و آلودگی صوتی و بصری :
۱ _ تبصره یک بند دو ماده ۵۵ قانون شهرداری ها : سدمعابر عمومی و خیابان ها و اشغال پیاده روها و استفاده غیرمجاز آنها و میدان و پارک ها و باغ های عمومی برای کسب یا سکنی و یا هر عنوان دیگری ممنوع است و شهرداری مکلف است از آن جلوگیری و در رفع موانع موجود و آزاد کردن معابر و اماکن به وسیه ماموران خود اقدام کند .
۲ _ تبصره شش ماده ۹۶ قانون شهرداری ها : اراضی، کوچههای عمومی، میدانها، پیاده روها، خیابانها و به طور کلی معابر و بستر رودخانه، نهرها و مجاری فاضلاب شهرها، باغ های عمومی، گورستانهای عمومی و درختهای معابر عمومی واقع در محدوده شهر که مورد استفاده عمومی و درختهای معابر واقع در محدوده شهر که مورد استفاده عموم است، ملک محسوب و در مالکیت شهرداری است و کسی نمیتواند از آنها استفاده شخصی نماید و متعلق به عموم شهروندان است .
۳ _ ماده ۶۹۲ قانون مجازات اسلامی : از آنجایی که بنا بر فتاوای مراجع معظم تقلید تجاوز به پیاده روها و خیابان ها و سد معبر شرعا جایز نیست و به جهت اینکه سدمعبر زشت ترین نوع تجاوز به حقوق و آزادیهای مشروع دیگران است و وجود یک محله سالم و سامان یافته تنها در گرو پرهیز جدی از تخلفات شهری و جلوگیری از نقض حقوق شهروندی است، لذا شهروندان و اهالی محل باید ماموران شهرداری را در رفع این عارضه ناپسند اجتماعی و فرهنگی یاری کنند و در صورت مشاهده اینگونه موارد با تلفن ۱۳۷ شهرداری تماس حاصل نمایند .
بدیهی است که شهروندان تنها با حفظ حقوق یکدیگر میتوانند لحظه هایی شاد و آرام در محله خود داشته باشند و این موضوع مورد تاکید بزرگان دین و قرآن و ائمه اطهار است و در قانون نیز برای آن جرم انگاری نیز شده است .