مرکز داوری و میانجیگری وایپو (WIPO)

وایپو (WIPO) چیست؟

WIPO یک مجمع جهانی برای مالکیت معنوی و یکی از آژانس های تخصصی سازمان ملل متحد (سازمان ملل متحد) است. مرکز داوری و میانجیگری آن (WIPO ADR) حل اختلافات مقرون به صرفه از نظر زمان و هزینه را ارائه می دهد که از داوران تخصصی، حریم خصوصی، محرمانه بودن و یک روش اجرایی ساده سود می برد. این مزایا در مقایسه با دادگاههای عمومی شفاف است، جایی که ممکن است طرفین بدون تخصص لازم قضاوت شوند، جلسات غالباً علنی است و مراحل اجرایی سالها به طول می انجامد. در نتیجه تقاضا برای این داوری به ویژه در اختلافات فناوری در سالهای اخیر به طور پیوسته در حال افزایش بوده است.

مطابق تحقیقات انجام گرفته توسط وایپو (WIPO) در نحوه انتخاب شیوه حل و فصل دعاوی در قراردادهای داخلی و بین المللی به ترتیب هزینه های دادرسی، زمان رسیدگی، قابلیت اجرای رای، کیفیت رای صادره، بی طرفی اشخاص رسیدگی کننده، محرمانگی و راه حل های تجاری برای طرفین از اولویت بیشتری برخوردارند.

جنس اختلافات مربوط به مالکیت فکری همچون تخصصی و محرمانه بودن و نیاز به رسیدگی سریع و فوری به اختلافات ایجاب می کند که طرفین تا حد امکان برای حل و فصل اختلافات خود به داوری و میانجیگری مراجعه نمایند.

مرکز داوری و میانجیگری وایپو (WIPO)

مرکز داوری و میانجیگری وایپو که دارای دو دفتر در شهر ژنو سوئیس و سنگاپور است، خدمات میانجیگری و داوری در دعاوی بین المللی یا داخلی مربوط به مالکیت فکری را ارائه میکند. مرکز داوری وایپو بین المللی بوده و در زمینه مالکیت فکری تخصص دارد. تمرکز اصلی مرکز داوری و میانجیگری وایپو در کنترل مدت زمان رسیدگی و هزینه های رسیدگی است.

مرکز وایپو با حفظ اصول محرمانگی و رسیدگی تخصصی با داوران و متخصصانی که در زمینه مالکیت فکری و روشهای جایگزین حل و فصل اختلافات آموزش دیده اند، ارائه خدمات میکند.

قوانین WIPO 2021 مجموعه ای از اصلاحات را به عنوان پاسخی برای همه گیری COVID-19 معرفی کرد. آنها جایگزین قوانین ۲۰۲۰ می شوند که در ۳۰ ژوئن ۲۰۲۱ منقضی شد اما در مورد اختلافات ثبت شده تا آن تاریخ اعمال می شود.

تغییر اصلی مربوط به جلسات از راه دور است و همزمان با تجدید نظر در سایر قوانین داوری مانند قوانین ICC برای سال ۲۰۲۱، قوانین LCIA برای ۲۰۲۱ و مقررات مرکز داوری سوئیس برای ۲۰۲۱ است. تغییرات بیشتر مربوط به موافقت نامه های بودجه شخص ثالث، پرونده های الکترونیکی و هزینه ها است.

گزینه های حل و فصل اختلافات در وایپو (WIPO)

یک: میانجیگری

پروسه مذاکرات بی طرفانه و رسمی که به صورت محرمانه انجام میگیرد و میانجیگر سعی میکند که به طرفین در حل و فصل اختلافاتشان کمک نماید. میانجیگر نمیتواند رای صادر کند یا تصمیمی در خصوص خاتمه اختلاف بگیرد. توافق نامه میانجیگری از مبنای قراردادی برخوردار است. در این خصوص طرفی که خواستار حل و فصل اختلاف با میانجیگری است و این امر در قرارداد داوری آمده است، میتواند کتبا از مرکز تقاضای رسیدگی نماید و آنرا به طرف دعوا نیز ابلاغ نماید.

دو: داوری

شیوه ای مبتنی بر رضایت طرفین که موضوع اختلاف توسط طرفین به یک یا چند داور ارجاع میشود و داور یا داوران پس از بررسی موضوع، رای قطعی و نهایی را صادر میکنند که بر اساس حقوق و تکالیف طرفین و بر مبنای قوانین و مقررات داوری قابل اجراست. داوری به عنوان یک روش حل اختلاف، عموما مراجعه به دادگاه در این خصوص را مسدود میکند.

سه: داوری سریع

نوعی از داوری که در مدت زمان کم و با هزینه های پایین انجام میگیرد. داوری سریع معمولا با یک داور انجام میگیرد.

چهار: تعیین کارشناس

شیوه ای مبتنی بر تراضی طرفین است که در آن در خصوص موضوعی خاص و معمولا تخصصی، درخواست ارجاع به یک یا چند کارشناس میشود که آنها در خصوص موضوع مربوطه تصمیم میگیرند. طرفین میتوانند توافق کنند که به تصمیم متخذه از سوی کارشناس یا کارشناسان پایبند باشند.

پنج: داوری در نام های دامنه

مرکز داوری و میانجیگری وایپو همچنین امکان استفاده از خدمات مرکز برای صاحبان علائم تجاری را فراهم نموده است که دعاوی مربوط به سوء استفاده یا استفاده غیرمجاز از نامهای دامنه را با روش خاصی حل و فصل نمایند.

مرکز وایپو پیشرو ارائه خدمات در زمینه نامهای دامنه با رویه واحد حل و فصل اختلافات مربوط به نامهای دامنه (UDRP) میباشد.

در این راستا و برای حل اینگونه دعاوی، کشورهای عضو وایپو میتوانند از مزایای بایگاه داده های وایپو و خلاصه رسیدگی ها و فرم های نمونه در این خصوص بهره مند گردند.

نقش مرکز داوری و میانجیگری وایبو

مرکز به حل و فصل اختلافات مربوط به مالکیت فکری در مدت زمان کوتاه و با هزینه کم کمک مینماید. بدین منظور مرکز به صورت فعالانه:

-به طرفین کمک میکند که به سادگی بتوانند درخواست رسیدگی در مرکز وایبو را داشته باشند.

-در انتخاب داوران، میانجیگران و کارشناسان از طریق بایگاه داده وایپو کمک میکند.

-هزینه های دادرسی و جنبه های مالی رسیدگی را مدیریت میکند.

-در طول روند رسیدگی با همکاری طرفین دعاوی و داور و یا میانجیگر بی طرف، ارتباطات لازمه بین اشخاص را فراهم میکند.

-به تناسب درخواست طرفین، اتاق های مذاکره و گفتگو را فراهم میکند.

چرا مرکز داوری و میانجیگری وایپو؟

خدمات داوری و میانجیگری وایبو توسط شرکت های بین المللی، مراکز تحقیق و توسعه، شرکت های تجاری متوسط و بزرگ و دانشگاههای سرتاسر دنیا نورد استفاده قرار میگیرد. همچنین این مرکز در برخی موارد با دفاتر مالکیت فکری و یا صاحبان مالکیت فکری همکاری میکند.

عمده مزیت های مرکز داوری و میانجیگری وایپو عبارت است از: صرفه جویی در زمان و هزینه، بین المللی بودن، کیفیت رسیدگی و رای های صادره و قابل انعطاف بودن مقررات رسیدگی است.

متون زیر به عنوان شروط داوری نمونه میتوانند در قراردادها گنجانده شده و در صورت بروز اختلاف، موضوع به مرکز داری وایبو ارجاع شود.

ویژگیهای اصلی داوری در وایپو

داوری توافقی است

داوری تنها در صورتی امکان پذیر است که هر دو طرف با آن موافقت کرده باشند. در صورت بروز اختلافات آتی ناشی از قرارداد، طرفین شرط داوری را در قرارداد مربوطه درج می کنند. اختلافات موجود را می توان با توافق نامه بین طرفین به داوری ارجاع داد. برخلاف میانجیگری، طرف نمی تواند به طور یک جانبه از داوری خارج شود.

طرفین داوران را انتخاب می کنند

طبق قوانین داوری طرفین می توانند یک داور را با هم انتخاب کنند. در صورت انتخاب دیوان داوری سه نفره، هر طرف یکی از داوران را تعیین می کند. آن دو نفر سپس در مورد داور رئیس توافق می کنند. متناوباً مرکز می تواند داوران بالقوه با تخصص مربوطه را پیشنهاد کرده یا مستقیماً اعضای دیوان داوری را تعیین کند.

داوری بی طرف است

علاوه بر انتخاب افراد بی طرف با ملیت مناسب، طرفین می توانند عناصر مهمی مانند قانون، زبان و محل داوری قابل اجرا را انتخاب کنند. این به آنها اجازه می دهد اطمینان حاصل کنند که هیچ طرفی از مزیت دادگاه داخلی برخوردار نیست.

داوری یک روش محرمانه است

قوانین WIPO به طور خاص از محرمانه بودن موجودیت داوری، هرگونه افشاگری در طی رویه آن و صدور رای محافظت می کند. در شرایط خاص قوانین WIPO به طرفین اجازه می دهد دسترسی به اسرار تجاری یا سایر اطلاعات محرمانه ای که به دیوان داوری یا مشاور محرمانه بودن دیوان ارائه می شود را محدود کنند.

تصمیم دیوان داوری نهایی و به راحتی قابل اجرا است

طبق قوانین WIPO طرفین توافق می کنند که تصمیم دیوان داوری را بدون تأخیر اجرا کنند. رای بین المللی توسط دادگاه های ملی بر اساس کنوانسیون نیویورک اجرا می شود که به آنها اجازه می دهد فقط در شرایط بسیار محدود کنار گذاشته شوند. بیش از ۱۶۵ کشور عضو این کنوانسیون هستند.