موسسه حقوقی و داوری عدل پویان زرین قبول انواع پرونده های حقوقی و داوری
صرف دریافت اسناد تعهدآور تحت عنوان ربا، شروع به جرم ربا بوده و مرتکب طبق بند «پ» ماده ۱۲۲ قانون مجازات اسلامی به تعزیر درجه شش محکوم می شود.
شماره نظریه : ۷/۱۴۰۰/۱۵۱
شماره پرونده : ۱۴۰۰-۱۸۶/۱-۱۵۱ ک
تاریخ نظریه : ۱۴۰۰/۰۴/۲۶
استعلام :
۱- آیا دریافت زیادت در جرم ربا منوط به دریافت وجه نقد یا وصول اسناد تعهدآور می‌باشد یا صرف اخذاسناد و مدارک مالی نیز دریافت زیادت محسوب می‌شود؟
۲- چنانچه طبق رویه موجود دریافت زیادت منوط به وصول اسناد مالی یا وجوه نقد باشد، چنانچه متهم اسناد تعهد آوری با مبلغ مازاد بر مبلغ پرداختی دریافت کرده باشد، آیا قبل از اقدام بر روی اسناد تعهد آور، مشمول بزه شروع به ربا خواهد شد؟
یا برای تحقق بزه شروع به ربا، اقداماتی هم چون صدور گواهی عدم پرداخت یا مطالبه چک از طریق مراجع قضایی قبل از وصول مبلغ لازم است؟
پاسخ :
۱- در صورتی که دارنده چک یا دیگر اسناد تعهد آور، آن را به عنوان ربا دریافت کرده باشد، باید آن را به صادر کننده مسترد کند، ولی با توجه به ماده ۵۹۵ قانون مجازات اسلامی (تعزیرات) مصوب ۱۳۷۵ تا زمانی که وجه را دریافت نکرده است، ربا تحقق نمی یابد.
۲- مجرد قصد ارتکاب جرم و مطالبه مبلغی به عنوان ربا، جرم محسوب نمی‌شود؛ لیکن با توجه به تعریف شروع به جرم در ماده ۱۲۲ قانون مجازات اسلامی مصوب ۱۳۹۲ که ارکان آن «قصد ارتکاب جرم» و «شروع به اجرای آن» است و با عنایت به مجازات ربا (شش ماه تا سه سال حبس و تا هفتاد و چهار ضربه شلاق و نیز معادل مال موضوع ربا به عنوان جزای نقدی) که با لحاظ تبصره ۳ ماده ۱۹ قانون مجازات اسلامی، درجه پنج تعزیر محسوب می شود، صرف دریافت اسناد تعهد آور تحت عنوان ربا، شروع به جرم ربا بوده و مرتکب طبق بند «پ» ماده ۱۲۲ قانون یاد شده به تعزیر درجه شش محکوم می‌شود.
