در دعوی طلاق به دلیل عسر و حرج زوجه ناشی از اعتیاد زوج، در صورتی که زوج نسبت به اعتباد سابق خود اقرار داشته و مدعی ترک آن باشد، از آنجایی که مسلماً در صورت عدم ترک اعتیاد، در زندگی مشترک خلل ایجاد می شود، دادگاه مکلف است زوج را جهت انجام آزمایش های معتبر به پزشکی قانونی معرفی کند.

شماره دادنامه قطعی :
۹۴۰۹۹۸۸۷۱۱۰۰۰۱۱۶
تاریخ دادنامه قطعی :

 
رأی خلاصه جریان پرونده

حسب محتویات پرونده خانم م. و. در تاریخ ۹۴/۲/۸ دادخواستی به طرفیت آقای الف. الف. به خواسته طلاق به دادگاههای عمومی حقوقی سنندج تقدیم که به شعبه نهم ارجاع و ضمن آن اعلام داشته « طبق عقدنامه پیوست در قبال ۲۰۰ عدد سکه طلای تمام بهار آزادی به عقد دائمی خوانده درآمده ام از بدو زندگی مشترک به لحاظ عدم تفاهم و توافق اخلاقی و اینکه خوانده به لحاظ اعتیاد به مواد مخدر و سوء معاشرت … زندگی زناشوئی به تلخی و ناکامی مبدل شده که در اجرای رهنمودهای دادگستری به سازمان بهزیستی امور اجتماعی مراجعه و در سازمان مذکور خوانده اقرار و اعتراف به استعمال مواد مخدر … معترف شده است … به لحاظ وجود عسر و حرج و مستند به ماده ۱۱۳۰ قانون مدنی استدعای رسیدگی و صدور حکم به گواهی عدم امکان سازش … با حق الزحمه ۴ سال که به قصد تبرع انجام شده است … ( دارم ) . جلسه دادگاه در تاریخ ۹۴/۵/۲۸ با حضور زوجین تشکیل گردیده که خواهان ( زوجه ) اظهار داشته « … به لحاظ سوء رفتار و سوء معاشرت و اعتیاد و ترک نفقه توسط زوج در عسر و حرج قرار گرفته ام … پیش من تریاک مصرف میکرد ولی بیرون از خانه نمی دانم چه می کشید قرص و شربت ترامادول مصرف می کرد و از آخر زمستان جدا از هم زندگی می کنیم…. اگر طلاقم بدهد مهریه ام را بذل می کنم و طلاهایم را می خواهم بچه نداریم …»; خوانده ( زوج ) اعلام داشته « حرفهای زوج را قبول ندارم قبلاً تریاک مصرف می کردم رفتم ترک کردم …. از برج ۲ امسال رفته ام ترک کرده ام ولی من خرجی ایشان را می دادم و من می رفتم کار می کردم … من راضی به طلاق ایشان نیستم ولی حاضرم حقوقات وی را پرداخت کنم اشتباه کردم مواد می کشیدم….»; دادگاه قرار ارجاع امر به داوری صادر که طرفین داوران خود را به دادگاه معرفی نموده و طبق مفاد نظریه های تقدیمی داوران، صلح و سازش فیمابین زوجین حاصل نگردیده. دادگاه به کلانتری دستور داده تا درخصوص وضعیت اخلاقی و شغلی و اجتماعی و سوابق اعتیاد زوج از همسایگان و مطلعین به صورت نامحسوس تحقیق و نتیجه را به دادگاه گزارش نمایند کلانتری مربوطه نیز طی شرحی اعلام داشته « … درخصوص وضعیت شغلی نامبرده اظهار داشتند که کارگر می باشد … و درخصوص وضعیت اخلاقی و اجتماعی هیچ مشکلی ندارد و از حسن شهرت خوبی برخوردار است و درخصوص سوابق اعتیاد نامبرده اظهار بی اطلاعی نمودند.»; دادگاه در تاریخ ۹۴/۱۱/۲۶ مجدداً با حضور خواهان و خوانده تشکیل جلسه داده خوانده ( زوج ) اظهار داشته « راننده خاور هستم در تهران کار می کنم … حدود یکسال بود که اعتیاد به تریاک داشتم برج ۲ امسال رفتم کمپ و ترک نمودم … من الان هیچ اعتیادی ندارم و راضی به طلاق نیستم و تقاضا دارم برگردد سر زندگی مشترک.»; خواهان ( زوجه ) در پاسخ اظهار داشته « من اصلاً به ایشان حرفهای ایشان اعتماد ندارم من امنیت روحی و جانی ندارم برگردم سر زندگی مشترک و طلاق می خواهم … بیشتر اوقات شربت و قرص می خورد و مواد هم می کشید ولی من الان حدود یک سال است که از خانه ایشان آمده ام بیرون – سوال – چرا خانه را ترک کردید – جواب – ایشان اعتیاد داشت و خرجم را نمی داد بخاطر آن خانه را ترک کردم.»; دادگاه با اعلام ختم رسیدگی به شرح دادنامه شماره ۰۰۱۳۴۵ – ۹۴/۱۱/۲۸ با توجه به اظهارات طرفین و نتیجه تحقیقات نامحسوس محلی درخصوص وضعیت اخلاقی و اجتماعی و اعتیاد خوانده و نظر به اینکه اعتیاد گذشته وی درحدی نبوده که مخل به زندگی مشترک شود و سایر قرائن و امارات موجود در پرونده دعوی خواهان را غیر وارد تشخیص و حکم به بطلان دعوی صادر نموده است. دادنامه صادره پس از ابلاغ به طرفین مورد اعتراض زوجه قرار گرفته و نامبرده با تقدیم دادخواست در مهلت قانونی تقاضای تجدیدنظر نموده که در این مرحله پرونده به شعبه هفتم دادگاه تجدیدنظر استان کردستان ارجاع و شعبه مرجوع الیه نیز پرونده را در وقت فوق العاده تحت نظر قرار داده و با اعلام ختم رسیدگی به شرح دادنامه شماره ۰۰۱۷۱ – ۹۵/۳/۱۷  اعتراض تجدیدنظرخواه را وارد ندانسته و با رد دعوی تجدیدنظر خواهی دادنامه تجدیدنظرخواسته را تأیید نموده است.

دادنامه صادره به طرفین ابلاغ، زوجه مجدداً به رأی صادره اعتراض و با تقدیم دادخواست در مهلت قانونی تقاضای رسیدگی فرجامی نموده که در این راستا پرونده به دیوانعالی کشور ارسال و پس از ثبت و جری تشریفات قانونی به این شعبه ارجاع گردیده است عمده اعتراض فرجامخواه ( به شرح لایحه منضم به دادخواست فرجامی ) این است که زوج همچنان معتاد است و ترک نکرده است. هیئت شعبه در تاریخ بالا تشکیل گردید. پس از قرائت گزارش آقای مرتضی شریفی عضوممیز و اوراق پرونده درخصوص دادنامه شماره ۰۰۱۷۱ – ۹۵/۳/۱۷ فرجامخواسته مشاوره نموده چنین رأی می دهد

متن رأی

فرجام خواهی خانم م. و. به طرفیت آقای الف. الف. نسبت به دادنامه شماره ۰۰۱۷۱ – ۹۵/۳/۱۷ شعبه هفتم دادگاه تجدیدنظر استان کردستان متضمن تأیید دادنامه شماره ۰۱۳۴۵ – ۹۵/۱/۲۸ شعبه نهم دادگاه عمومی حقوقی سنندج مشعر بر صدور حکم بر بطلان دعوی وارد و موجه می باشد زیرا فرجامخوانده مقر به اعتیاد به تریاک بوده و ادعای ترک نموده که دلیلی بر آن ارائه نشده ( مسلماً در صورت عدم ترک آن در زندگی مشترک خلل ایجاد خواهد شد ) لذا با توجه به اینکه طبق نظر کلیه پزشکان آزمایشات مربوط به اعتیاد صرفاً تا ۴۸ ساعت معتبر می باشد مقتضی است ترتیبی اتخاذ فرمایند تا فرجامخوانده بدور از هرگونه شائبه یا تقلبی برای گرفتن آزمایش اعتیاد به پزشکی قانونی معرفی و سپس تصمیم شایسته اتخاذ گردد بدین لحاظ با استناد به بند ۵ ماده ۳۷۱ قانون آئین دادرسی مدنی ضمن نقض دادنامه فرجامخواسته رسیدگی مجدد به همان شعبه صادر کننده دادنامه منقوض ارجاع می گردد.
شعبه پانزدهم دیوان عالی کشور: جعفر قدیانی عضو معاون: مرتضی شریفی عضو معاون: سید محمود تولیت/پژوهشگاه قوه قضاییه