انتساب جرمی به شخص دیگر و اتهام ناروا
مشخص بودن شخصی که به او اتهام وارد شده
عدم موفقیت در اثبات اتهام
ورود اتهام و آسیب به آبروی شخص دیگر از طریق:
نوشتن اوراق خطی یا چاپی
انتشار این اوراق
سخنرانی و طرح ادعا در مجامع عمومی
درج در روزنامه و جراید
اعاده حیثیت در قانون جدید مجازات اسلامی
در قانون جدید مجازات اسلامی، مجازاتهای بازدارنده حذف و سه بخش حدود، قصاص و دیات دچار تغییراتی شده است. با این حال در مورد اعاده حیثیت تغییری در قانون ایجاد نشده و این موضوع در بخش تعزیرات قانون مجازات اسلامی مورد اشاره قرار گرفته است. به طور کلی برای اعاده حیثیت، شخصی که آبرو و حیثیت او لکه دار شده است، میتواند در دادگاه به طرح شکایت افترا، مبادرت کند. در این صورت شخص افترازننده به موجب قانون و حکم دادگاه مجرم شناخته و مجازات میشود. البته لازم به ذکر است که مساله افترا و هتک آبرو، یک بعد معنوی نیز دارد و طبیعتا فرد آسیبدیده باید این امکان را داشته باشد که برای جبران خسارت معنوی خود نیز درخواست بدهد.
مساله جبران خسارت معنوی ناشی از هتک حیثیت، در ماده ۱ قانون مسئولیت مدنی مورد اشاره قرار گرفته است اما با این وجود، اصولا دادگاهها برای جبران خسارت معنوی ناشی از افترا حکم صادر نمی کنند و در نتیجه رویه قضایی مشابهی در این مورد وجود ندارد و دادگاهها تنها به ماده ۶۹۷ و ۶۹۸ قانون مجازات اسلامی استناد می کنند.
مهلت شکایت اعاده حیثیت
در قانون برای شکایت اعاده حیثیت مهلت خاصی در نظر گرفته نشده است. با اینحال، علیرغم اینکه این شکایت دارای مهلت و زمانبندی خاصی نیست، برای رعایت مصالح و پیشگیری از تضییع حقوق افراد، شخص آسیب دیده بهتر است در اولین زمان ممکن، بعد از اینکه از اتهام مطرح شده تبرئه شد، برای اعاده حیثیت و طرح شکایت افترا اقدام کند.
مجازات اعاده حیثیت کیفری
بر اساس ماده ۶۹۷ قانون مجازات اسلامی، دادگاه مخیر است که مرتکب افترا را به یک ماه تا یک سال حبس و یا تا ۷۴ ضربه شلاق محکوم کند.
همچنین بر اساس ماده ۶۹۸ قانون مجازات، در صورتی که افترا به دلیل نشر اکاذیب بوده باشد و موجب ورود ضرر مادی یا معنوی به غیر شده باشد، دادگاه مرتکب را به حبس تعزیری از ۲ ماه تا دو سال و یا تا ۷۴ ضربه شلاق محکوم می کند. علاوه بر این در صورت امکان شرایط اعاده حیثیت شخص مورد افترا را نیز فراهم میکند.