اگر یکی از وراث بدون اجازه سایر ورثه اقدام به فروش ملک نماید، مرتکب فروش مال غیر شده و وراث حق دارند علیه وی به عنوان فروش مال غیر و کلاهبرداری شکایت نمایند.

“اگر یکی از وراث بدون اجازه سایر ورثه اقدام به فروش ملک نماید، مرتکب فروش مال غیر شده و وراث حق دارند علیه وی به عنوان فروش مال غیر و کلاهبرداری شکایت نمایند.”
معاونت اجتماعی و پیشگیری از وقوع جرم قوه قضاییه

مطلب بالا اخیرا از طریق قوه قضائیه پیامک شده است و به موضوع بسیار خوبی اشاره کرده است و جای دارد از زحمات آنان در این خصوص قدردانی نماییم، چراکه بسیاری از خانواده ها با این موضوع دست به گریبان می باشند و دلیل ارسال این پیام آن است که متاسفانه بعضی از وراث در بعضی از نقاط کشور،بعد از فوت پدرشان،از دادن سهم خواهر و برادر خود،که روزی با خوبی و خوشی در کنار یکدیگر زندگی می کردند،خودداری می کنند و طمعکاری را از حد گذرانده و روابط فامیلی و برادری و خواهری را نادیده می گیرند.اما این جرم در قانون پیش بینی شده و به آن رسیدگی قضائی می‌گردد و فرد طمعکار مجبور است علاوه بر پس دادن سهم سایر وراث،متحمل حبس و جبران خسارات وارده به سایر وراث گردد.

بنابراین به بررسی حقوقی پیامک اخیر قوه قضائیه می پردازیم:

قواعد سهم الارث :

۱- فروش سهم الارث به غیر:

با فوت متوفی،وراث مالک کلیه اموال و املاک متوفی خواهند شد. پس از تصفیه دیون متوفی، هرکدام از ورثه می تواند حتی بدون رضایت سایر ورثه، مقدار سهم الارث خود را به هر شخصی که بخواهند و لو به غیر از وراث بفروشند و در این خصوص منع قانونی وجود ندارد و سایر وراث هم نمی توانند از آن جلوگیری کنند. فقط زمانی که ورثه دو نفر باشند و یکی از ورثه سهم الارث مال غیر منقول را به شخص دیگری بفروشد، ورثه دیگر می تواند از حق شفعه استفاده کند و با پرداختن ثمن معامله به خریدار، کل ملک را متصرف شود واین استثنا فقط برای مال غیر منقول و بودن فقط دو ورثه است.در خصوص ملک مشاعی نیز به همین صورت است.

۲- فروش ارثیه سایر وراث بدون رضایت :

فروش ارثیه سایر وراث یا سایر شرکاء بدون رضایت آنان،،قطعا کلاهبرداری محسوب می شود و مشمول قانون انتقال مال غیر مصوب ۱۳۰۸ و ماده ۱۱۷قانون ثبت بوده و در حکم «کلاهبرداری» است، که حداقل یکسال حبس به انضمام پرداخت جریمه معادل قیمت مال فروخته شده دارد. از لحاظ حقوقی نیز معامله مال غیر ،اثری در تملیک ندارد و شخص ذی نفع می تواند درخواست ابطال انتقال بدون رضایت خود را تقاضا کند.

۳_خرید ارثیه بدون رضایت سایر وراث

خریدار می بایست قبل از خرید ملک، به سمت فروشنده و مدارک و اسناد موجود توجه نماید،و بر اساس اسناد و مدارک معامله نماید و چنانچه ملک یا باغ ارثی باشد یا شراکتی باشد می بایست کلیه وراث یا شرکاء مبایعه نامه را امضا نمایند.چنانچه خریدار با علم به اینکه مال غیر است و آن را خریداری کند، «کلاهبردار»محسوب می شود و معامله باطل و می بایست خسارات وارده به سایر وراث یا شرکاء را پرداخت نماید.

۳- اجاره ملک موروثی بدون اجازه سایر ورثه یا شرکاء:

اجاره ملک موروثی یا مشاعی نیز بدون اجازه سایر وراث یا شرکاء نیز کلاهبرداری محسوب می شود بنابراین انتقال منافع و اجاره املاک موروثی یا شراکتی،، بدون رضایت سایر وراث و یا سایر شرکاء مشاعی جرم محسوب می شود و اجاره کننده هم اگر با علم اینکار را انجام دهد، مجرم است و باید خسارات وارده به سایر وراث و شرکاء را پرداخت نماید. مضافاً بر اینکه سایر وراث یا شرکاء می توانند،،از دادگاه تقاضای ابطال عقد اجاره و مطالبه خسارات را بنمایند.

۴_نمونه رای فروش سهم الارث سایر ورثه بدون اجازه سایر وراث

فروش یا اجاره سهم الارث سایر ورثه بدون اجازه سایر وراث، مصداق جرم انتقال مال غیر است، این انتقال باطل بوده و رد مال ندارد.

طبق دادنامه: ۹۲۰۹۹۷۰۲۲۲۱۰۰۸۲۹ مورخ: ۲۵۸۱۳۹۲

بنابراین تمامی افراد می بایست در هنگام اجاره یا خرید باغ یا زمین کشاورزی یا ملک دقت نمایند تا هنگام امضا قرارداد اجاره نامه یا مبایعه نامه کلیه مالکین ملک مشاعی یا ملک وراثتی،، قرارداد را امضا نمایند در غیر اینصورت آن قراداد قابل ابطال و غیر قانونی است..و خسارت های فراوانی را برای خریدار یا مستاجر به همراه خواهد داشت.ضمن آنکه فرد اجاره دهنده یا اجاره کننده یا فروشنده بدون امضای سایر وراث یا شرکا باعنوان جرم “فروش یا انتقال مال غیر” و” کلاهبردار” مجازات می شود.

 

دکتر مصطفی پیرعلی
حقوقدان و عضو هیئت علمی دانشگاه